Δυο τρία πράγματα που ξέρω γι' αυτόν/ήν

 Κάποτε, ανάμεσά μας, ζούσε ένα μικρό αγόρι που έκανε παρέα μόνο με κορίτσια. Όταν ο πατέρας του τον ρώτησε γιατί δεν κάνει παρέα μ’ αγόρια, απάντησε:  «Γιατί τα’ αγόρια είναι χαζά». Δεν του άρεσε να παίζει κρυφτό. Προτιμούσε την Barbie. Στα δεκάξι το σκάει από το σπίτι. Έχει ανακαλύψει κάτι στον εαυτό του που αρχικά τον παραξένευε, αλλά στην αρχή της εφηβείας, εξερευνώντας τη σεξουαλικότητά του, καταφέρνει να προσδιορίσει τι ήταν αυτό που τον έκανε τόσο διαφορετικό. Στον στρατό μαθαίνει ότι πάσχει από μια ασθένεια, ντροπή και απειλή μαζί. Είναι από τους πρώτους που φωνάζει δημόσια ότι είναι οροθετικός. Γίνεται μια από τις δυνατές φωνές του LOATKI+ κινήματος. Κάποια στιγμή «υιοθετεί» ένα δεύτερο όνομα. Εμφανίζεται σε κλαμπ ή happenings ως drag με το όνομα Zackie Oh! Φοράει μια καινούργια μάσκα ολοδικιά του.

Λέει για το παρατσούκλι του: «Το Zackie Oh είναι μια μείξη του δικού μου ονόματος (Ζακ από το Ζαχαρίας) με της Jackie O’, βασικά σημαίνει ότι είναι μια τσούλα (ναι, είμαι), παγιδευμένη στο σώμα μιας Πρώτης Κυρίας… Η Zackie είναι εδώ για να κάνει ό, τι δεν θα μπορούσε ποτέ να κάνει ο Ζακ… Το drag είναι ένας τρόπος να εκφράσεις άλλες πλευρές του εαυτού σου, να εκφράσεις διαφορετικά το φύλο σου, γενικά να βρεις έναν τρόπο να εκφράζεσαι χωρίς να έχεις τίποτα να σε βάλει σε καλούπια…».

Αρθρογραφεί στο Antivirus και στο orothetika.blogspot.com, είναι εθελοντής στη Θετική φωνή, και για κάποιο διάστημα εργάζεται στο Κέντρο Πρόληψης Athens Checkpoint ενημερώνοντας τον κόσμο για θέματα HIV και σεξουαλικής υγείας. Συγχρόνως βοηθάει εθελοντικά σε Κέντρο Ημέρας sex workers, δράση που βρίσκει ο ίδιος ιδιαίτερα σημαντική. Επίσης, παίζει στο θέατρο -ένα παιδικό του όνειρο-  στην παράσταση «ΚΤΕΛ για Κρέστενα» του Γιώργου Καλογερόπουλου στο «Από Μηχανής Θέατρο».

Γι’ αυτήν την ακτιβιστική δραστηριότητα, για την οποία δέχεται ρατσιστικές επιθέσεις, λέει: «Δηλαδή για μένα, αν με ρωτούσες τι θα ήθελες να αλλάξεις στην κοινωνία, επειδή οι φασίστες δεν θα πάψουν να είναι φασίστες, θα ήταν, όταν βλέπεις να επιτίθενται σε κάποιον, να μην κοιτάς από την άλλη. Δε λέω να παίζεις ξύλο, γιατί ούτε εγώ το έχω με το ξύλο, αλλά να μπορείς να βάλεις μια φωνή…».

Κάποια στιγμή -οριακή- το αγόρι αυτό που ποτέ δεν «μεγάλωσε», ζήτησε νερό από ένα φαστφουντάδικο. Το έδιωξαν αφού το προπηλάκισαν. Αμέσως μετά μπαίνει στο διπλανό κοσμηματοπωλείο. Για να βρει τον θάνατο. Ανυπεράσπιστος, λυντσαρίστηκε από τον ιδιοκτήτη του καταστήματος, έναν μεσίτη και αστυνομικούς. Η πράξη τους αυτή θέτει το ερώτημα, αν πρέπει να ονομάζονται άνθρωποι οι δολοφόνοι. Τη στιγμή εκείνη, ξεπήδησαν από μέσα τους όλα τα απωθούμενα και διαστρεβλωμένα από τον πολιτισμό πρωτόγονα ένστικτα και πάθη. Σαν μια τυφλή, μνησίκακη και λυσσαλέα έκφραση της καταπιεσμένης φύσης τους. Σα να εκτελούσαν πιστά τις διαταγές ενός ηγέτη, «να καθαρίσουν την κοινωνία από ένα βρώμικο, πρόστυχο, εξευτελισμένο άνθρωπο, ένα τιποτένιο, περιττό αντικείμενο, που όμως απειλούσε την ιδιοκτησία». Η βία αφαίρεσε από ένα σώμα το δικαίωμα να υπάρχει. Γύρω το πλήθος απαθές παρακολουθούσε. Μόνο ένας άνθρωπος αντέδρασε.                                        

Ποια είναι η σκηνή εντός της οποίας παίζεται αυτό το δράμα; Αρχικά η μικρή σκηνή, τα λίγα τετραγωνικά ιδιωτικού χώρου τα οποία παραβιάζει ο Ζακ-Ζαckie και ο έξω δημόσιος χώρος. Το μαρτύριο αρχίζει μέσα, για την ακρίβεια στο σύνορο (γυάλινη βιτρίνα του κοσμηματοπωλείου) που χωρίζει το μέσα από το έξω. Ολοκληρώνεται έξω. Στο δημόσιο χώρο, ο οποίος, τη στιγμή του θανάτου, γίνεται ο χώρος ανάμειξης της μοναδικότητας του νεαρού ακτιβιστή και του μοιράσματός του στην απαθή κοινωνία.

Κυρίως όμως είναι η μεγάλη σκηνή, «αυτό το  οικουμενικό χωριό», ο σημερινός παγκοσμιοποιημένος  καπιταλιστικός  κόσμος, ο γεμάτος με στρατόπεδα, φυλακές και παραγκουπόλεις, αποθήκες ψυχών όπου φτιάχνονται για να στοιβαχτούν «οι άνθρωποι  μιας χρήσης», οι άνθρωποι που πλεονάζουν στο πλαίσιο της παγκόσμιας αγοράς. Ποιος είναι ο άνθρωπος που, όταν δεν είναι αξιοποιήσιμος από το κεφάλαιο μεταμορφώνεται σε σκάρτο εμπόρευμα, περιθωριοποιείται,  δαιμονοποιείται  ή εξολοθρεύεται ανελέητα;  Είναι ο ξένος, ο μετανάστης, ο πρόσφυγας, ο Άλλος, ο διαφορετικός. Ο homo sacer της σημερινής εποχής , ο άνθρωπος-παρίας, ο μολυσμένος, ο αναθεματισμένος, ο απαγορευμένος, ο επικίνδυνος, ο Ζακ-Zackie.

Μικρή και μεγάλη σκηνή, φωτίζονται  από φώτα φανταχτερά αλλά τεχνητά , επινοημένα ,  φώτα απατηλά, που κρύβουν την αλήθεια παγιδεύοντάς την μέσα στη γενίκευση, μέσα στη φαντασμαγορία του θεάματος, μέσα στην κοινωνία του θεάματος. Μεταμορφώνοντάς την σε μια αλήθεια εικονική, καταργώντας τα όρια μεταξύ πραγματικότητας και θεάματος. Κατ' αυτόν τον τρόπο, έγκλημα είναι το θέαμα του εγκλήματος, όχι το ίδιο το έγκλημα. Έγκλημα είναι, όχι αυτό που συμβαίνει, αλλά αυτό που οι μηχανισμοί εξουσίας επιλέγουν να προβληθεί, σαν να έχει συμβεί πραγματικά.

Έτσι, ο Ζακ- Zackie μεταμορφώθηκε από κάποια αδηφάγα κανάλια σε έναν εξαρτημένο ναρκομανή που μπήκε να κλέψει το κοσμηματοπωλείο. Ταυτόχρονα η φασιστικού τύπου κτηνωδία των δραστών παρουσιάστηκε ως μισονόμιμη, μισοπαράνομη αντιμετώπιση ενός παραβατικού περιθωριακού που απειλεί την κοινωνία. Ενός σεξουαλικά ανώμαλου που μπορεί να προκαλέσει πολιτική ανωμαλία. Έτσι, ο Ζακ- Zackie θανατώθηκε για δεύτερη φορά. Το σώμα του όμως, δεν βεβηλώθηκε μόνο από την κοινωνία του θεάματος. Το ΕΚΑΒ (τραγική λεπτομέρεια) μετέφερε τον  νεκρό με χειροπέδες στον Ευαγγελισμό.

Τι γύρευε μέσα στο κοσμηματοπωλείο ο Ζακ- Zackie; Να διαρρήξει. Όχι το μαγαζί. Γύρευε να ανοίξει μια ρωγμή στο μικροαστικό όνειρο του καθενός και της καθεμιάς από μας, στο όνειρο του νοικοκύρη που υπερασπίζεται την ατομική του ιδιοκτησία, στο όνειρο του φασίστα που φαντασιώνεται την βίαιη παντοδυναμία, την εξολόθρευση του διαφορετικού, την ανύπαρκτη καθαρότητα του φύλου και της φυλής. Ήταν μια απειλή για μια κοινωνία πατριαρχική, η οποία χρησιμοποιεί τη δομική βία για να συντρίψει όσους και όσες αντιστέκονται στην αναπαραγωγή ενός ολοκληρωτικού συστήματος εξουσίας. Μια απειλή ενάντια την ανελευθερία που προσφέρεται ντυμένη στα φανταχτερά ρούχα της καταναλωτικής ευδαιμονίας.

Ποιες ήταν οι ουτοπίες του Ζακ- Zackie; Η αγωνία του είχε πυρήνα της το φοβερό ερώτημα της ταυτότητας. Η απάντησή του, καθόλου μονοσήμαντη, καθόλου δογματική, αποκαλύπτει τη διατομικότητα της ταυτότητας. Ότι δηλαδή δεν είναι ούτε καθαρά ατομική, ούτε καθαρά συλλογική. Ό, τι αποκαλούμε εαυτό μπορεί βέβαια να βιωθεί ως κάτι απολύτως μοναδικό, δεν παύει εντούτοις να σχηματίζεται από ένα σύστημα κοινωνικών (πραγματικών και συμβολικών) σχέσεων. Αντιστρόφως μια συλλογική ταυτότητα, δηλαδή η συγκρότηση μιας σχέσης του συνανήκειν, ισοδυναμεί με τη σύσταση ενός δεσμού που ενεργοποιεί το φαντασιακό των ατόμων, το τόσο απαραίτητο για τη ζωή μας όσο κι ο αέρας που αναπνέουμε. Έτσι, αντί να μιλάμε για ταυτότητες, ίσως είναι προτιμότερο να μιλάμε για ταυτίσεις και διαδικασίες ταύτισης (όπως αυτή του Ζακ με την  Zackie Ο’), καθότι καμιά ταυτότητα δεν είναι δια παντός δεδομένη ή κατακτημένη.

Η ύπαρξη των θεσμών επιτρέπει τη συμβολοποίηση των ρόλων, του εαυτού και των άλλων. Ένας τέτοιος θεσμός -ανατρεπτικός, αντισυστημικός- είναι, ή τουλάχιστον επιθυμεί να είναι, η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα στην οποία ήταν ενταγμένος ο Ζακ- Zackie. Μέσα στους κόλπους της, απέκτησε τη δυνατότητα να εκφράσει συμβολικά τον εαυτό του, τη σεξουαλικότητά του, μέσω της μεταμφίεσης. Να εκφράσει, να δημοσιοποιήσει, και ταυτόχρονα να ανακαλύψει, να δημιουργήσει έναν άλλον εαυτό, έναν ουτοπικό συλλογικό εαυτό, ελεύθερο από στερεότυπα και προκαταλήψεις, ο οποίος παλεύει να κάνει τον κόσμο λίγο καλύτερο.

Κάθε ταυτότητα είναι αμφίσημη: κανένα άτομο δεν διαθέτει μια μοναδική ταυτότητα και κατά συνέπεια, δεν εντάσσεται σε μια και μοναδική μορφή του συνανήκειν. Αντιθέτως, μάλιστα, κάθε άτομο συνδυάζει διάφορες ταυτότητες, που περιέχουν πολλές και διαφορετικές σημασίες και προκαλούν πολλές και διαφόρων ειδών συγκρούσεις. Ο Ζακ- Zackie έλεγε: «Δεν αισθάνομαι ούτε μόνο άντρας ούτε μόνο γυναίκα. Είναι στιγμές που νιώθω και τα δυο μαζί». Κάθε ταυτότητα κινδυνεύει να παραπλανηθεί αλλά και να παραπλανήσει.

Λέγοντας ο  Ζακ- Zackie ότι το όνειρό του ήταν να μπορεί να κάνει drag και να ζει μόνο απ’ αυτό, αποκάλυπτε την ουτοπία του: να μπορεί να κινείται ελεύθερα ανάμεσα στους ρόλους που -«έξω από καλούπια και νόρμες» (Σ.Σ. λόγια δικά του)- είχε επιλέξει να υποδυθεί στο θέατρο της ζωής. Να μπορεί να συναντήσει απρόσκοπτα τον Άλλον, να ταυτιστεί με τον Άλλον  ως τον άλλον του εαυτό, να απολαύσει το παιχνίδι του κόσμου.

Τι μας αφήνει ο Ζακ- Zackie, αυτός ο homo sacer, ο αγγελιοφόρος που αναγγέλλει  την εισβολή και επικράτηση του κακού; Η μάσκα που φορούσε έκρυβε και φανέρωνε ταυτόχρονα την αδιάκοπη προσπάθειά του να το αναγνωρίσει, να το προσδιορίσει, να το μεταμορφώσει. Έζησε σε μια κοινωνία η οποία απωθεί το κακό -το μέσα και το έξω- αρνούμενη να το αναγνωρίσει μέσα της. Έζησε μέσα στη βαρβαρότητα του σημερινού χρεωκοπημένου, πλην όμως high tech κόσμου, ο οποίος επινοεί «βαρβάρους», που γίνονται «μια κάποια λύσις»: γίνονται οι αποδιοπομπαίοι τράγοι στους οποίους φορτώνονται η εκμετάλλευση, η αδικία, η ρημαγμένη ζωή των θυμάτων της κρίσης. 

Ο Ζακ- Zackie έστειλε ένα μήνυμα από το μέλλον: χρειάζεται να στοχαστούμε για μια διαφορετική πολιτική κοινότητα, να διαρρήξουμε, όπως ο ίδιος,  τους βιοπολιτικούς νόμους που μας επιβάλλουν πώς να ζούμε. Να διαρρήξουμε τον περιφραγμένο κόσμο μας. Χρειάζεται να αναγνωρίσουμε στον ξένο, στον πρόσφυγα, στον Άλλον, στον Ζακ- Zackie, τον εαυτό μας. Να δούμε τον κόσμο, τον άνθρωπο, όχι μόνο πολιτικά αλλά και αγαπητικά.